İşitme Engelliler Destek Eğitim Programı

İşitme kaybı doğuştan veya sonradan meydana gelen problemler nedeniyle işitme duyarlılığında meydana gelen azalmadır. İşitme engeli ise, işitme duyarlılığındaki azalmanın bireyde ortaya çıkardığı yetersizlikler durumudur.

Ä°ÅŸitme engeli olan birey bu iÅŸitme duyarlılığındaki azalma nedeniyle dil ve konuÅŸma, anlama ve yorumlama, dil ve konuÅŸma sorunlarına baÄŸlı olarak da biliÅŸsel motor koordinasyon, duygusal-sosyal, eÄŸitim-öÄŸretim gibi pek çok mesleki ve toplumsal alanlarda da güçlük çekmektedir. Bu güçlükleri en aza indirmenin temel yolu ise erken tanı, erken tedavi/cihazlandırma ve erken rehabilitasyondur.

Ä°ÅŸitme Engelliler Destek EÄŸitim Programı’nda genel amaç uygun iÅŸitme cihazı/koklear implant kullanan, doÄŸumdan itibaren her yaÅŸ grubundan iÅŸitme engelli bireylerin iÅŸitsel re/habilitasyonu saÄŸlamaktır.

İşitsel rehabilitasyon aşamaları şu şekildedir:

1.Sesi Fark etme/Dinleme

2.Sesi Ayırt etme

3.Sesi Tanıma

4.Sesi Anlamlandırma/Yorumlama

1- Fark Etme; Dinleme becerisinin en temel ve basit olan basamağıdır. Bu basamakta çocuklar sesin varlığını ya da yokluÄŸunu fark edebilirler. Bu basamakta çocuk çevresindeki sesleri fark etmeyi ve sese odaklanmayı öÄŸrenmektedir. Bir baÅŸka deyiÅŸle sese dönüt vermeyi ya da sessizlikte eylemsiz kalmayı öÄŸrenmektedir. Bu basamakta çocuk çevresindeki seslerin farkına varabilir ve kendi ismi söylendiÄŸinde ya da ses duyduÄŸunda konuÅŸma benzeri sesler üretebilir.

2- Ayırt etme; Fark etme basamağına göre daha üst düzey beceriler gerektirmektedir. Bu basamakta çocuÄŸun seslerin ne anlama geldiÄŸini bilmesine gerek yoktur. Ancak “iki sesin aynı mı?” yoksa “farklı sesler mi?” olduÄŸunu ayırt edebilme becerisine sahip olması gerekmektedir. Bu basamakta çocuk uzun ve kısa sözcükleri ayırt etmekte zorlanmazken (ev/bahçe), eÅŸit uzunluktaki sözcükleri (gelme/koÅŸma/gitme) ayırt etmede zorlanmaktadır. Aynı zamanda çocuk sesin kalitesini, ÅŸiddetini, süresini ve perde farklılıklarını ayırt edebilme becerilerini geliÅŸtirmektedir.

3- Tanımlama; Bu basamakta çocuk konuÅŸma seslerini çevre seslerinden ayırt etmeye ve söylenen basit sözcükleri ya da tümceleri tekrarlamaya çalışmakta ve söylenen nesnelerden bazılarını iÅŸaret ederek ya da bakarak tekrar etme çabası içine girmektedir. Bu aÅŸamada çocuklar, konuÅŸmanın parçalar üstü özellikleri olan süre (kısa/uzun), konuÅŸma hızı (hızlı/yavaÅŸ), ÅŸiddet (yumuÅŸak/yüksek), perde (alçak/yüksek perde ya da tiz/kalın) ve vurgu farklılıklarını (konuÅŸmadaki vurgu örüntüleri) algılar ve ayırt ederler. Bunların yanı sıra konuÅŸmanın parçasal özellikleri olan /b/, /m/ ya da /s/, /t/ ve benzeri gibi farklılıkları da algılayıp ayırt edilebilme becerilerini de geliÅŸtirirler.

4- Anlamlandırma-Yorumlama; Dinleme becerisinin en zor ve en üst basamağıdır. Ä°ÅŸitsel mekanizmanın en son hedefini kapsamaktadır. Anlama, bireyin geçmiÅŸ yaÅŸantıları ve dil bilgisel deneyimleri yardımı ile kendisine ulaÅŸan akustik iletileri ya da uyaranları algılaması, anlaması ve sonucunda iletiyi ya da çevre sesini anlamlı hale getirmesidir. Dinleme becerisinin etkin biçimde kullanılabilmesi için bahsi geçen dört basamağın çocuklarda doÄŸru bir biçimde geliÅŸmesi gerekmektedir. Ä°ÅŸiten çocuklar için büyük önem taşıyan duyma ve dinleme, iÅŸitme kanalındaki engellemeler nedeniyle iÅŸitme engelli çocukların dil ediniminde, konuÅŸmayı anlamada ve üretiminde önemli sorunlara neden olabilecektir.

 

Kısacası bu program ile bireylerin;

- Ä°ÅŸitmelerini en üst düzeyde kullanmalarını,

-Ä°ÅŸitsel algı becerilerini kullanarak yaşıtları düzeyinde dil ve konuÅŸma becerisi geliÅŸtirmelerini,

-Ä°letiÅŸim becerilerini geliÅŸtirerek günlük yaÅŸamda kullanmalarını,

-OkuduÄŸunu anlama ve okuma yazma becerilerini geliÅŸtirmelerini,

-Temel matematik becerilerini kazanmalarını,

-Akıl yürütme becerilerini geliÅŸtirmelerini saÄŸlayarak iÅŸitme engellerini en aza indirmek ve hayat kalitelerini arttırmak amaçlanmıştır.